မွားေနတဲ့အမွားေတြ
ကင္ဇုိ။ ဇြန္လ ၂၈၊ ၂၀၁၀
က် နဲ႔ ၾက
ဒီစာလုံးႏွစ္ခုကုိ ေတာ္ေတာ္ေလးမွားတတ္ၾကတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔ …
သူ႔က်ေတာ့၊ ငါ့က်ေတာ့၊ က်ေနာ့္အျမင္က်ေတာ့၊ သူ႔အျမင္က်ေတာ့၊ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့၊ အဲဒီအခါက်ေတာ့၊ (လုပ္ေနက် ကုိင္ေနက် = လုပ္ေလ့လုပ္ထ) ဆုိတာမ်ဳိးကုိ ၾက နဲ႔ မွားေရးၾကတယ္။ ဒါ သတိျပဳသင့္တယ္။ ဒီလုိပဲ သြားၾကတယ္၊ လာၾကတယ္၊ ေနၾကတယ္၊ ရွိၾကတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးကုိ က် နဲ႔ မွားေရးၾကျပန္ေရာ။ ဆုိေတာ့ ဒီလုိမွတ္ပါ။ ၫႊန္းတဲ့သေဘာသုံးရင္ က် နဲ႔ ေရးပါ။ ဥပမာ သူ႔က်ေတာ့ ဆုိတဲ့စာစုမွာ က် က သူ႔ ဆုိတဲ့ ေရွ႕က ပုိင္ဆုိင္မႈနာမ္စားကုိ ၫႊန္းတာျဖစ္တယ္။ “အဲဒီအခါက်ေတာ့” ဆုိတဲ့စာစုမွာလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ဒီမွာ ခၽြင္းခ်က္ ေျပာခ်င္တယ္။ “လိမ့္က်ၿပီ” ဆုိတာနဲ႔ “လိမ့္ၾကၿပီ” ဆုိတာကုိလည္း မွတ္သင့္တယ္။ တစ္ေနရာရာက လိမ့္က်တာကုိ ေျပာတာလား။ ဗန္းစကားနဲ႔ သြားၾကၿပီလုိ႔ ေျပာတာလားဆုိတာကုိ သဲကြဲေအာင္ သေဘာေပါက္ဖုိ႔လည္းလုိတယ္။ လိမ့္က်တယ္၊ ျပဳတ္က်တယ္၊ ဒလိမ့္ေခါက္ေကြးက်တယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေတြကုိ ၾက နဲ႔ ေရးရင္ မွားၿပီမွတ္။ “သူတုိ႔ လုပ္ေနက် ကုိင္ေနက်ပါ” ဆုိတဲ့စာစုကုိၾကည့္ပါ။ “သူတုိ႔ လုပ္ေနက် ကုိင္ေနက်ပါ” ဆုိတဲ့ ဆုိလုိရင္း အဓိပၸါယ္က အၿမဲတမ္းလုပ္တဲ့ သေဘာကုိ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ ဒါကုိ “သူတုိ႔ လုပ္ေနၾက ကုိင္ေနၾကပါ” လုိ႔ ေရးရင္ အဓိပၸါယ္ကုိ မရွိေတာ့ဘူး။ မွားၿပီး။ ေရွ႕မွာ ေျပာခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္ အၫႊန္းသေဘာပါရင္ က် ကုိ သုံးပါ။ စားၾကတယ္၊ သြားၾကတယ္၊ စုေပါင္းလုပ္ကုိင္ၾကတယ္၊ စုေပါင္းသြား ၾကတယ္ စသည္ျဖင့္ အမ်ားသေဘာပါရင္ ၾက ကုိသုံးပါ။
ဆုိေတာ့ကာ အလြယ္မွတ္ခ်င္ရင္ ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ ဒီလုိ လကၤာေဖာက္ထား “ၫႊန္းတဲ့ အခါ ယပင့္ က်၊ မ်ားရင္ ယရစ္ ၾက” ။
က် နဲ႔ ၾက မွာ တျခား အဓိပၸါယ္ေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒါလည္း သဲကြဲေအာင္ ေလ့လာၿပီး မွတ္ထားရလိမ့္မယ္။
မဲ့ နဲ႔ မယ့္
ဒါလည္း ဒီလုိပဲ။ မွားတာပဲ။ စာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒါကုိ မွားေနတယ္။
လုပ္ရမယ့္၊ ကုိင္ရမယ့္၊ စားရမယ့္၊ ေသာက္ရမယ့္ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ဳိးကုိ မဲ့ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရင္ မွားၿပီ။
ကုိယ္ေျပာခ်င္တာ ဘာလဲ။ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ၊ စားရမယ့္ အစားေတြ၊ ေသာက္ရမယ့္ အရက္ေတြ (ေသာက္တာမ်ားရင္ေလွ်ာ့ၾကပါ) အဲဒါမ်ဳိးေျပာခ်င္ရင္ ဆုိလုိတာက ႀကံ႐ြယ္ခ်က္ပါရင္ မယ့္ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရမွာျဖစ္တယ္။
တနည္း စားရမဲ့ ေသာက္ရမဲ့ ဆုိတဲ့ မရွိတဲ့သေဘာကုိ ေျပာခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ မဲ့ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရမွာျဖစ္တယ္။
မဲ့ ဆုိတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ အဓိပၸါယ္က မရွိျခင္း ပ်က္ကြက္ျခင္း ဆုိတာကုိ ရည္ၫြန္းတာျဖစ္တယ္။ “နအဖဟာ တရားဥပေဒမဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ ေနတာျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့၀ါက်ကုိၾကည့္ၿပီး နားလည္ႏုိင္တယ္။ တျခား အဓိပၸါယ္ေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ မဲ့ကာ႐ြဲ႕ကာတုိ႔ ရြဲ႕မဲ့ေနတာပဲတုိ႔ ေပါ့။ ဒါကုိလည္း သတိျပဳရမယ္။
မယ့္ ဆုိတာကေတာ့ ႀကံ႐ြယ္ခ်က္ သေဘာပါတယ္။ ဥပမာ “လုပ္ရမယ့္အလုပ္ကုိ လုပ္မွေပါ့” ဆိုတဲ့စာစုမွာ မယ့္ ဆုိတာက ႀကံ႐ြယ္ခ်က္သေဘာကုိ ေဖာ္ျပတာျဖစ္တယ္။
ဆုိေတာ့ကာ ဒီလုိ အလြယ္မွတ္ပါ “မရွိသေဘာ ေနာက္ပစ္ေႏွာ၊ ႀကံရင္ ယပက္လက္ေျပာ”
မယ့္ ဆိုတဲ့စကားလုံးမွာ သီးျခားအဓိပၸါယ္ရွားပါတယ္။ မဲ့ ကုိေတာ့ အဓိပၸါယ္ ျပည့္စုံေအာင္ ေလ့လာမွတ္သားထားရင္ မမွားေတာ့ဘူးေပါ့။
ပဲ = လည္းပဲ = ခ်ည္းပဲ နဲ႔ ဘဲ
ဒါလည္း ေတာ္ေတာ္မွားတယ္။
သူလည္းပဲ၊ ငါလည္းပဲ၊ သြားလည္းပဲ၊ စားလည္းပဲ စသည္ျဖင့္ စကားလုံးေတြကုိ ပဲ နဲ႔ ေရးရမွာျဖစ္တယ္။ သေဘာက ယွဥ္တြဲစပ္ဆက္ ေျပာလုိတဲ့အခါမွာ ပဲ ကုိ သုံးရမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ “စားလည္းပဲ ဒီစိတ္” ဆုိတာကုိ “စားလည္းဘဲ ဒီဆိတ္” ဆုိတာမ်ဳိး မွားေရးရင္ ရယ္စရာျဖစ္ၿပီ။
“ဂ်င္း၀က္ဘ္ေျပာေနတာ တစ္ေကာင္ႂကြက္ေလသံပဲ” ဆုိတဲ့၀ါက်ကုိ ဘဲ နဲ႔ မွားမေရးမိပါေစနဲ႔။ (ဒါမ်ဳိးက စာလုံးေပါင္းမွန္မွ ဆရာဦး၀င္းတင္ ေလသံအတုိင္း အရသာရွိရွိဖတ္လုိ႔ေကာင္းမွာ ျဖစ္တယ္။)
မရွိဘဲနဲ႔၊ မသိဘဲနဲ႔၊ မလုပ္ဘဲနဲ႔ ဆုိတာမ်ဳိး ျငင္းတဲ့သေဘာပါတဲ့ စကားလုံးမ်ဳိးသုံးခ်င္ရင္ ဘဲ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရမယ္။
ဆုိေတာ့ကာ ဒီလုိ အလြယ္မွတ္ပါ “ယွဥ္တြဲစပ္ဆြဲ ပေစာက္ ပဲ၊ ျငင္းရင္ ဘကုန္း ဘဲ”
ပဲ နဲ႔ ဘဲ ရဲ႕ တျခားအဓိပၸါယ္ေတြလည္း ေလ့လာမွတ္သားသင့္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ နည္းတယ္။ ပဲ နဲ႔ ဘဲ ကုိ သဒၵါ အနက္ ရွင္းရွင္းနားလည္ဖုိ႔ လည္းလုိတယ္။
လဲ နဲ႔ လည္း
မွားတတ္တဲ့အမွားေတြထဲမွာ ဒါလည္းပဲ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။
ဘာလုပ္ေနလဲ၊ ဘယ္သြားမလုိ႔လဲ၊ ဘယ္ေန႔လဲ၊ ဘာျဖစ္တာလဲ၊ လဲက်သြားၿပီ၊ လဲလွယ္ စသည္ျဖင့္ စကားလုံးေတြအတြက္ လဲ နဲ႔ ေရးပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အေမးသေဘာပါရင္ လဲ ကုိသုံးတယ္လုိ႔ အလြယ္မွတ္သင့္တယ္။
ဒါလည္းပဲ၊ ဟုိတုန္းကလည္းပဲ၊ ဒီဟာကလည္းပဲ၊ က်ေနာ္လည္းပဲ၊ “နအဖလည္း ျပဳတ္က်၊ ျပည္သူလည္း ၀မ္းသာ၊ တုိင္းျပည္လည္း ခ်မ္းသာ” စသည္ျဖင့္ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲဆက္စပ္ ေျပာခ်င္တဲ့အခါမွာ လည္း ကုိ သုံးတယ္။ နာမ္နဲ႔ ႀကိယာေတြကုိ ဆက္ေပးတာလည္းျဖစ္တယ္။ ဒါကုိ ပုဒ္ဆက္ လုိ႔လည္း ေခၚတယ္။
ေနာက္အသုံး တနည္းက “ဗုိလ္ခ်ဳပ္စုိး၀င္းအသုဘတုန္းက သန္းေ႐ႊလည္း လမ္းႀကဳံတုန္း ေခါင္းထဲတခါတည္းလုိက္သြားရမွာ” ဆုိတဲ့ ၀ါက်မ်ဳိး ေျပာလုိ ေရးလုိတဲ့အခါ လဲ နဲ႔ မွားမေရးမိဖုိ႔လုိတယ္။ (သတ္ပုံမွားေရးေနၾကရင္ သြားရမယ့္သူ လမ္းေၾကာင္းေျဖာင့္မွာ မဟုတ္ဘူးေလ။)
ဆုိေတာ့ စာအုပ္ဖတ္တုိင္း (အထူးသျဖင့္ စာလုံးေပါင္းမွန္တဲ့စာအုပ္) ဖတ္တုိင္း လည္း နဲ႔ လဲ ဘယ္လုိသုံးသြားသလဲဆုိတာ လုိက္မွတ္ထားရင္ အဆင္ေျပႏုိင္တယ္။ ေနာက္ဆုိ အမွားေတြနည္းသြားမွာ ျဖစ္တယ္။
ခ်င္ နဲ႔ ျခင္
လုပ္ခ်င္၊ ကုိင္ခ်င္၊ စားခ်င္၊ သြားခ်င္၊ လာခ်င္၊ ေနခ်င္ စသည္ျဖင့္ ဆႏၵပါတဲ့သေဘာကုိသုံးတဲ့အခါ ခ်င္ နဲ႔ ေရးတယ္။
ျခင္ ကေတာ့ ဆင္ျခင္၊ ျခင္ စသည္ျဖင့္ အသံုးေတြအတြက္ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ျခင္ ဟာ နာမ္ ျဖစ္တယ္။ ႀကိယာ အသုံးမရွိဘူး။ ရွိရင္လည္း တျခားစကားလုံးနဲ႔ တြဲသုံးလိမ့္မယ္။ သူ႔ခ်ည္းသက္သက္ ႀကိယာအေနနဲ႔ မသုံးဘူး။
ခ်င္း နဲ႔ ျခင္း
“ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းသည္ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ႏုိင္ပါသည္” ဆုိတာနဲ႔ “ေဆးလိပ္ေသာက္ခ်င္းသည္ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ႏုိင္ ပါသည္” ဆုိတာမွာ ေရွ႕က ၀ါက်က အမွန္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္က ၀ါက်လည္း မွန္တယ္ေျပာရင္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆုိလုိရင္းက လြဲၿပီ။ ေရွ႕က ၀ါက်က ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ က်န္းမာေရးထိခုိက္တယ္လုိ႔ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ ေနာက္က ၀ါက်မွာ စာလုံးေပါင္းမွားေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ ခ်င္း လူမ်ဳိး က်န္းမာေရးထိခုိက္မယ္လုိ႔ ေျပာသလုိျဖစ္ေနတယ္။ က်န္တဲ့လူေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ပဲ ဘာမွ် မျဖစ္ေတာ့သလုိလုိ။
ခ်င္း = ခ်င္းလူမ်ဳိး၊ ခ်င္း = ဂ်င္း ဒီလိုလည္း အသုံးရွိတယ္။ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ခ်င္း၊ အခ်င္းခ်င္း၊ လူခ်င္းလူခ်င္း စသည္ျဖင့္ ႏႈိင္းဖက္ယွဥ္တြဲ ေဖာ္ျပလုိတဲ့အခါမွာလည္း ျခင္း နဲ႔ မွားမေရးမိဖုိ႔လည္း ဂ႐ုစုိက္သင့္တယ္။
ျခင္း ကေတာ့ ျခင္းေတာင္း၊ ျခင္းလုံး၊ ျခင္း စသည္ျဖင့္ နာမ္အသုံးေတြရွိသလုိ ႀကိယာနာမ္အေနနဲ႔လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ဘိန္းရွဴျခင္း၊ ဖဲ႐ုိက္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း စသည္ျဖင့္ စုံစုံလင္လင္ေလ့လာထားရင္ (စကားလုံးမ်ားကုိ ေလ့လာဖုိ႔ေျပာတာ ျဖစ္တယ္၊ အလြန္အကၽြံလုပ္မိေနရင္ ဆင္ျခင္ၾကပါ) ဒီႏွစ္လုံးကုိ မွားစရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ဘူး။
၎ နဲ႔ လည္းေကာင္း
ဒီျပႆနာကလည္း မေသးလွဘူး။ ေတာ္ေတာ္လြဲတဲ့ျပႆနာ။
၎ ကုိ အေၾကာင္းအရာ၊ ျဖစ္စဥ္၊ လူပုဂၢိဳလ္၊ ပစၥည္းပစၥယ၊ တိရိစၧာန္ စတဲ့ ေျပာခဲ့ၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ေရးခဲ့ၿပီးတဲ့ကိစၥေတြကုိ ျပန္လည္ ၫႊန္ျပရာမွာ သုံးတာျဖစ္တယ္။
ဥပမာ - “သန္းေ႐ႊ၏ အင္တာဗ်ဴးေမးခြန္းအားမႀကိဳက္၍ ႀကိဳင္ႀကိဳင္က စီဒုိးနားေဟာ္တယ္ေရွ႕ လူပုံလယ္တြင္ ပါး႐ုိက္လုိက္သည္။ ၎ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ရဲခ်ဳပ္ခင္ရီမွ တရားလုိျပဳ၍ ႐ုံးေတာ္သုိ႔ ….. ” ဆုိေတာ့ ဒီစာပုိဒ္မွာ ၎ က ေရွ႕က ပါး႐ုိက္တယ္ဆုိတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကုိ ၫႊန္ျပ တယ္။ ဒါကုိ လည္းေကာင္း နဲ႔ သုံးရင္ ေရးရင္ မွားတယ္။
ေနာက္ဥပမာ - “သန္းေ႐ႊဟူေသာ ျမန္မာျပည္မ်ဳိးရင္းေခြးမ်ဳိးကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္း ေနျပည္ေတာ္ၾကက္ေျပးတြင္ ရွားပါးစြာေတြ႕ရ ေလ့ရွိသည္။ ၎ ေခြးမ်ဳိးကုိ ….” ဒီစာပုိဒ္မွာလည္း ၎ က ေရွ႕မွာေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္တဲ့ သန္းေ႐ႊဆုိတဲ့ ေခြးကုိ ျပန္လည္ၫႊန္ျပတာကုိ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။
လည္းေကာင္း ကိုေတာ့ ဒီလုိသုံးတယ္။
“ဗုဒၶဘာသာသည္လည္းေကာင္း ခရစ္ယာန္ဘာသာသည္လည္းေကာင္း အစၥလာမ္ဘာသာသည္ လည္းေကာင္း စသည္ျဖင့္ ကမၻာေပၚ တြင္ထင္ရွားေသာ ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာ (၁၁) ခုကုိ လူသားတုိ႔ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္လွ်က္ ရွိၾကသည္။” ၾကည့္ပါ ဒီ၀ါက်မွာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုကုိ ဆက္ေပးခ်င္တဲ့အခါ လည္းေကာင္း ကုိ သုံးတာျဖစ္တယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလုိ ဒါလည္း ပုဒ္ဆက္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ အရပ္သုံးစကားလုံး ေကာ တုိ႔ ေရာ တုိ႔နဲ႔ အသုံးခပ္ဆင္ဆင္တူတယ္။
ဒီမွာ တစ္ခုေျပာခ်င္တာက လည္းေကာင္း နဲ႔ ဆက္ရင္ ( ၊ = ပုဒ္ကေလး ) ခံထားေပးစရာမလုိဘူး။
ခ်ည္း နဲ႔ ႀကီး
ခ်ည္း ဆုိတဲ့ စကားလုံး အဓိပၸါယ္က “ေတာက္ေလွ်ာက္ = အၿမဲတမ္း” ဆုိတဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးက “မွ်သာ = ေလာက္သာ” ဆုိတဲ့ သေဘာအေနနဲ႔လည္း သုံးတတ္တယ္။
ဥပမာ - “ခင္ဗ်ားတုိ႔ခ်ည္းစားမေနၾကနဲ႔ ကေလးေတြလည္းမွ်ေကၽြးဦးမွေပါ့” ဒီ၀ါက်မွာ ႀကီး နဲ႔ ေရးမိရင္မွားတယ္။ ဆုိလုိရင္းကုိ သေဘာ ေပါက္ၾကေပမယ့္ အဓိပၸါယ္ေလးနက္မႈကုိ ခ်င့္ခ်ိန္တဲ့အခါေတာ့ အားနည္းသြားတာေပါ့။
ေနာက္ဥပမာ - “သူတုိ႔ခ်ည္း သြားေနၾကတယ္၊ ငါတုိ႔လည္း တခါတေလေတာ့ သြားခ်င္တာေပါ့” ဒီ၀ါက်မွာေတာ့ ခ်ည္း ကုိ “ေတာက္ေလွ်ာက္ = အၿမဲတမ္း” ဆုိတဲ့ သေဘာနဲ႔သုံးတာျဖစ္တယ္။
ေနာက္ဥပမာ - “ေတာင္အာဖရိကေတာ္လွန္ေရးလည္းၿပီးေရာ ေအအင္န္စီ ေခါင္းေဆာင္ေတြခ်ည္းခ်မ္းသာသြားတယ္ လူထုကေတာ့ ဖြတ္ေက်ာျပာစုပဲ” (ဒါ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ မလုိမုန္းထားေျပာၾကတာပါ။ ဘယ္လုိျဖစ္ျဖစ္ ထားေတာ့) ဒီ၀ါက်မွာေတာ့ ခ်ည္း ကုိ “မွ်သာ = ေလာက္သာ” ဆုိတဲ့ သေဘာနဲ႔သုံးတာျဖစ္တယ္။
ဒီေတာ့ကာ ခ်ည္း အသံုးကုိ သေဘာေပါက္ရင္ ႀကီး နဲ႔ မွားေရးမိစရာ မလုိေတာ့ဘူး။
မွ် နဲ႔ မွ
မွ် ဆုိတာ အေရအတြက္ ပမာဏေတြကုိ ေဖာ္ၫႊန္းတာျဖစ္တယ္။ မွ ဆုိတာကေတာ့ သဒၵါမွာ ထြက္ခြါရာျပ၀ိဘတ္ (ထြက္ခြါတဲ့ ေနရာကုိ ၫႊန္းတဲ့စကားလုံး) လုိ႔ ဘာသာျပန္တယ္။
ဒါကုိ အသုံးမွားေရးေနတာ မၾကာမၾကာေတြ႕ေနရတယ္။
ဥပမာ - “နအဖ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံဆုိတာ တရားမွ်တမႈ ဘယ္ေလာက္မွ်မရွိဘဲနဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ဆန္းက ႏုိင္ငံတကာကုိ ႂကြားလုံး ထုတ္ေနေသးတယ္” နဲ႔ “ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးလုိ႔သာေျပာတယ္ သူ႔မ်က္ႏွာက ေျပာင္စပ္စပ္နဲ႔ ဘယ္လုိမွ်ၾကည့္မေကာင္းဘူး” ဆုိေတာ့ ဒီလုိ ပမာဏ အခ်ိန္အဆကုိၫႊန္းတဲ့ ၀ါက်မ်ဳိးေတြေရးတဲ့အခါမွာ မွ နဲ႔ မွားေရးတာကုိ ေရွာင္ဖုိ႔လုိတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အရပ္သုံး စကားမွာေတာ့ မွ ကုိပဲ အသုံးတြင္က်ယ္ေနၿပီ။ (တတ္ႏုိင္သေလာက္ မွ်သင့္တာေတာ့မွ်ၾကပါ မွသင့္ရင္မွၾကပါလုိ႔။)
ေကာ နဲ႔ ေရာ
ဒါေတာ့ အရပ္သုံးမွာေကာ စာအသုံးမွာ ႏွစ္ခုလုံးကုိ အသုံးတြင္က်ယ္ေနၿပီျဖစ္လုိ႔မုိ႔ အထူးမေျပာေတာ့ ဘူး။
ဥပမာ - “ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေ႐ႊေကာ သူ႔စစ္အုပ္စု ေခါင္းႀကီးပုိင္းတစ္ခုလုံးဟာ တုိင္းျပည္ကုိ ေခ်ာက္ထဲတြန္းခ်ေနတာပဲ”
ေနာက္တစ္မ်ဳိး - “ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေ႐ႊေရာ သူ႔စစ္အုပ္စု ေခါင္းႀကီးပုိင္းတစ္ခုလုံးဟာ တုိင္းျပည္ကုိ ေခ်ာက္ထဲတြန္းခ်ေနတာပဲ” ဘယ္လုိေရးေရး မွားစရာကုိမရွိဘူး။ လူတုိင္းသေဘာေပါက္ၿပီးသားေလ။
အခ်ဳပ္ (စာႂကြင္း)
ကဲ မွားေနတဲ့အမွားေတြကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ျမင္သေလာက္ ပါးပါး သြက္သြက္ ဆတ္ဆတ္ကေလး ေျပာျပလုိက္ပါၿပီ။ ဒါေတြကုိ ဘယ္အဘိဓါန္ ဘယ္ပုံႏွိပ္စာအုပ္ထဲမွာမွ သြားမရွာၾကပါနဲ႔ အတိအက်ေတြ႕လိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေတြ႕ေနက် ျမင္ေနက် မွားေနက်အမွားေတြကုိ ကုိယ့္အႏုမာနနဲ႔ကုိယ္ ဆင္ျခင္ၿပီးေျပာတာျဖစ္တယ္။ တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္ ေတာ္ရမ္းေတြေလွ်ာက္ေျပာ ေလွ်ာက္ေရးတာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ပညာတတ္ ႀကီးေတြသာ ထပ္ျဖည့္ေပးရင္ အားလုံးအတြက္ အက်ဳိးမ်ားမွာျဖစ္တယ္။
ေနာက္ တလြဲေတြးႏုိင္တာတစ္ခုရွိေသးတယ္။ ကင္ဇုိဆုိတဲ့ေကာင္ဟာ ကရင္တစ္မတ္ ရွမ္းတစ္မတ္ ဗမာတ၀က္မုိ႔ ဗမာဖက္လုိက္ၿပီး ဗမာစာ စာလုံးေပါင္းမွားေနတာေတြကုိ အေရးတယူလုပ္ေျပာေနတယ္လုိ႔ေတာ့ မထင္ေစခ်င္ဘူး။ ကင္ဇုိက ဒီစာကုိ ဗမာေတြပဲပုိင္တဲ့စာလုိ႔ မထင္ ဘူး။ ဒါ တစ္တုိင္းျပည္လုံးပုိင္တဲ့စာျဖစ္တယ္လုိ႔ပဲ ခံယူတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္လည္း ဒီစာ ဒီစကားကုိအသုံးခ်ၿပီး သတင္းေတြဖလွယ္ၾက၊ အျမင္ေတြစု စည္းၾက၊ သေဘာထားေတြေတာင္းခံၾက၊ စာအုပ္စာတမ္းေတြ ထုတ္ေ၀ျဖန္ခ်ိၾက လုပ္ေနၾက ကုိင္ေနၾကတာျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ကာ စာေပးသူက စာဖတ္သူၾကားကုိ ေတြ႕ေနက် ျမင္ေနက် စကားလုံး စာလုံးေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပေပးမွသာ အျမင္မေထာက္၊ အျမင္ၾကည္လင္၊ အျမင္ရွင္းလုိ႔ လုိရာလုိ ေၾကာင္းကုိ ေအာင္ေၾကာင္းျဖာျဖာ ေရာက္ႏုိင္ၾကမယ္မဟုတ္ပါလား။
ေနာက္တနည္းကလည္း အမွားၾကာေတာ့ အမွန္ျဖစ္၊ အမွန္ျဖစ္ေတာ့ ေနာင္လာေနာင္သားတုိ႔ ဒီအမွားႀကီးကုိပဲ အမွန္ေတြထင္လုိ႔ အမွား သံသရာႀကီးထဲ နစ္သည္ထက္နစ္ရင္ျဖင့္ဆုိတဲ့ ရင္ေလးဖြယ္ရာအေတြးကမၻာေၾကာင့္ ကေလာင္အဖုံးဖြင့္လုိ႔ ေမာင္ဘုန္းပြင့္ လုပ္လုိက္ရတာျဖစ္ပါ တယ္။
ဒီေတာ့ကာ ဘယ္သူေတြမွားေနသလဲ။ မွားေနသူေတြ ျမန္ျမန္ျပင္ၾကပါ။ အမွားသံသရာ၀ဲၾသဃထဲက လြတ္ကင္းႏုိင္ၾကပါေစ …….
က် နဲ႔ ၾက
ဒီစာလုံးႏွစ္ခုကုိ ေတာ္ေတာ္ေလးမွားတတ္ၾကတယ္။ ဆုိၾကပါစုိ႔ …
သူ႔က်ေတာ့၊ ငါ့က်ေတာ့၊ က်ေနာ့္အျမင္က်ေတာ့၊ သူ႔အျမင္က်ေတာ့၊ ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့၊ အဲဒီအခါက်ေတာ့၊ (လုပ္ေနက် ကုိင္ေနက် = လုပ္ေလ့လုပ္ထ) ဆုိတာမ်ဳိးကုိ ၾက နဲ႔ မွားေရးၾကတယ္။ ဒါ သတိျပဳသင့္တယ္။ ဒီလုိပဲ သြားၾကတယ္၊ လာၾကတယ္၊ ေနၾကတယ္၊ ရွိၾကတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးကုိ က် နဲ႔ မွားေရးၾကျပန္ေရာ။ ဆုိေတာ့ ဒီလုိမွတ္ပါ။ ၫႊန္းတဲ့သေဘာသုံးရင္ က် နဲ႔ ေရးပါ။ ဥပမာ သူ႔က်ေတာ့ ဆုိတဲ့စာစုမွာ က် က သူ႔ ဆုိတဲ့ ေရွ႕က ပုိင္ဆုိင္မႈနာမ္စားကုိ ၫႊန္းတာျဖစ္တယ္။ “အဲဒီအခါက်ေတာ့” ဆုိတဲ့စာစုမွာလည္း ဒီအတုိင္းပဲ။ ဒီမွာ ခၽြင္းခ်က္ ေျပာခ်င္တယ္။ “လိမ့္က်ၿပီ” ဆုိတာနဲ႔ “လိမ့္ၾကၿပီ” ဆုိတာကုိလည္း မွတ္သင့္တယ္။ တစ္ေနရာရာက လိမ့္က်တာကုိ ေျပာတာလား။ ဗန္းစကားနဲ႔ သြားၾကၿပီလုိ႔ ေျပာတာလားဆုိတာကုိ သဲကြဲေအာင္ သေဘာေပါက္ဖုိ႔လည္းလုိတယ္။ လိမ့္က်တယ္၊ ျပဳတ္က်တယ္၊ ဒလိမ့္ေခါက္ေကြးက်တယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေတြကုိ ၾက နဲ႔ ေရးရင္ မွားၿပီမွတ္။ “သူတုိ႔ လုပ္ေနက် ကုိင္ေနက်ပါ” ဆုိတဲ့စာစုကုိၾကည့္ပါ။ “သူတုိ႔ လုပ္ေနက် ကုိင္ေနက်ပါ” ဆုိတဲ့ ဆုိလုိရင္း အဓိပၸါယ္က အၿမဲတမ္းလုပ္တဲ့ သေဘာကုိ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ ဒါကုိ “သူတုိ႔ လုပ္ေနၾက ကုိင္ေနၾကပါ” လုိ႔ ေရးရင္ အဓိပၸါယ္ကုိ မရွိေတာ့ဘူး။ မွားၿပီး။ ေရွ႕မွာ ေျပာခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္ အၫႊန္းသေဘာပါရင္ က် ကုိ သုံးပါ။ စားၾကတယ္၊ သြားၾကတယ္၊ စုေပါင္းလုပ္ကုိင္ၾကတယ္၊ စုေပါင္းသြား ၾကတယ္ စသည္ျဖင့္ အမ်ားသေဘာပါရင္ ၾက ကုိသုံးပါ။
ဆုိေတာ့ကာ အလြယ္မွတ္ခ်င္ရင္ ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ ဒီလုိ လကၤာေဖာက္ထား “ၫႊန္းတဲ့ အခါ ယပင့္ က်၊ မ်ားရင္ ယရစ္ ၾက” ။
က် နဲ႔ ၾက မွာ တျခား အဓိပၸါယ္ေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ဒါလည္း သဲကြဲေအာင္ ေလ့လာၿပီး မွတ္ထားရလိမ့္မယ္။
မဲ့ နဲ႔ မယ့္
ဒါလည္း ဒီလုိပဲ။ မွားတာပဲ။ စာအုပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒါကုိ မွားေနတယ္။
လုပ္ရမယ့္၊ ကုိင္ရမယ့္၊ စားရမယ့္၊ ေသာက္ရမယ့္ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ဳိးကုိ မဲ့ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရင္ မွားၿပီ။
ကုိယ္ေျပာခ်င္တာ ဘာလဲ။ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ၊ စားရမယ့္ အစားေတြ၊ ေသာက္ရမယ့္ အရက္ေတြ (ေသာက္တာမ်ားရင္ေလွ်ာ့ၾကပါ) အဲဒါမ်ဳိးေျပာခ်င္ရင္ ဆုိလုိတာက ႀကံ႐ြယ္ခ်က္ပါရင္ မယ့္ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရမွာျဖစ္တယ္။
တနည္း စားရမဲ့ ေသာက္ရမဲ့ ဆုိတဲ့ မရွိတဲ့သေဘာကုိ ေျပာခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ မဲ့ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရမွာျဖစ္တယ္။
မဲ့ ဆုိတဲ့ စကားလုံးရဲ႕ အဓိပၸါယ္က မရွိျခင္း ပ်က္ကြက္ျခင္း ဆုိတာကုိ ရည္ၫြန္းတာျဖစ္တယ္။ “နအဖဟာ တရားဥပေဒမဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ ေနတာျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့၀ါက်ကုိၾကည့္ၿပီး နားလည္ႏုိင္တယ္။ တျခား အဓိပၸါယ္ေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ မဲ့ကာ႐ြဲ႕ကာတုိ႔ ရြဲ႕မဲ့ေနတာပဲတုိ႔ ေပါ့။ ဒါကုိလည္း သတိျပဳရမယ္။
မယ့္ ဆုိတာကေတာ့ ႀကံ႐ြယ္ခ်က္ သေဘာပါတယ္။ ဥပမာ “လုပ္ရမယ့္အလုပ္ကုိ လုပ္မွေပါ့” ဆိုတဲ့စာစုမွာ မယ့္ ဆုိတာက ႀကံ႐ြယ္ခ်က္သေဘာကုိ ေဖာ္ျပတာျဖစ္တယ္။
ဆုိေတာ့ကာ ဒီလုိ အလြယ္မွတ္ပါ “မရွိသေဘာ ေနာက္ပစ္ေႏွာ၊ ႀကံရင္ ယပက္လက္ေျပာ”
မယ့္ ဆိုတဲ့စကားလုံးမွာ သီးျခားအဓိပၸါယ္ရွားပါတယ္။ မဲ့ ကုိေတာ့ အဓိပၸါယ္ ျပည့္စုံေအာင္ ေလ့လာမွတ္သားထားရင္ မမွားေတာ့ဘူးေပါ့။
ပဲ = လည္းပဲ = ခ်ည္းပဲ နဲ႔ ဘဲ
ဒါလည္း ေတာ္ေတာ္မွားတယ္။
သူလည္းပဲ၊ ငါလည္းပဲ၊ သြားလည္းပဲ၊ စားလည္းပဲ စသည္ျဖင့္ စကားလုံးေတြကုိ ပဲ နဲ႔ ေရးရမွာျဖစ္တယ္။ သေဘာက ယွဥ္တြဲစပ္ဆက္ ေျပာလုိတဲ့အခါမွာ ပဲ ကုိ သုံးရမွာျဖစ္တယ္။ ဥပမာ “စားလည္းပဲ ဒီစိတ္” ဆုိတာကုိ “စားလည္းဘဲ ဒီဆိတ္” ဆုိတာမ်ဳိး မွားေရးရင္ ရယ္စရာျဖစ္ၿပီ။
“ဂ်င္း၀က္ဘ္ေျပာေနတာ တစ္ေကာင္ႂကြက္ေလသံပဲ” ဆုိတဲ့၀ါက်ကုိ ဘဲ နဲ႔ မွားမေရးမိပါေစနဲ႔။ (ဒါမ်ဳိးက စာလုံးေပါင္းမွန္မွ ဆရာဦး၀င္းတင္ ေလသံအတုိင္း အရသာရွိရွိဖတ္လုိ႔ေကာင္းမွာ ျဖစ္တယ္။)
မရွိဘဲနဲ႔၊ မသိဘဲနဲ႔၊ မလုပ္ဘဲနဲ႔ ဆုိတာမ်ဳိး ျငင္းတဲ့သေဘာပါတဲ့ စကားလုံးမ်ဳိးသုံးခ်င္ရင္ ဘဲ နဲ႔ စာလုံးေပါင္းရမယ္။
ဆုိေတာ့ကာ ဒီလုိ အလြယ္မွတ္ပါ “ယွဥ္တြဲစပ္ဆြဲ ပေစာက္ ပဲ၊ ျငင္းရင္ ဘကုန္း ဘဲ”
ပဲ နဲ႔ ဘဲ ရဲ႕ တျခားအဓိပၸါယ္ေတြလည္း ေလ့လာမွတ္သားသင့္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ နည္းတယ္။ ပဲ နဲ႔ ဘဲ ကုိ သဒၵါ အနက္ ရွင္းရွင္းနားလည္ဖုိ႔ လည္းလုိတယ္။
လဲ နဲ႔ လည္း
မွားတတ္တဲ့အမွားေတြထဲမွာ ဒါလည္းပဲ ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။
ဘာလုပ္ေနလဲ၊ ဘယ္သြားမလုိ႔လဲ၊ ဘယ္ေန႔လဲ၊ ဘာျဖစ္တာလဲ၊ လဲက်သြားၿပီ၊ လဲလွယ္ စသည္ျဖင့္ စကားလုံးေတြအတြက္ လဲ နဲ႔ ေရးပါတယ္။ ဆုိေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အေမးသေဘာပါရင္ လဲ ကုိသုံးတယ္လုိ႔ အလြယ္မွတ္သင့္တယ္။
ဒါလည္းပဲ၊ ဟုိတုန္းကလည္းပဲ၊ ဒီဟာကလည္းပဲ၊ က်ေနာ္လည္းပဲ၊ “နအဖလည္း ျပဳတ္က်၊ ျပည္သူလည္း ၀မ္းသာ၊ တုိင္းျပည္လည္း ခ်မ္းသာ” စသည္ျဖင့္ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲဆက္စပ္ ေျပာခ်င္တဲ့အခါမွာ လည္း ကုိ သုံးတယ္။ နာမ္နဲ႔ ႀကိယာေတြကုိ ဆက္ေပးတာလည္းျဖစ္တယ္။ ဒါကုိ ပုဒ္ဆက္ လုိ႔လည္း ေခၚတယ္။
ေနာက္အသုံး တနည္းက “ဗုိလ္ခ်ဳပ္စုိး၀င္းအသုဘတုန္းက သန္းေ႐ႊလည္း လမ္းႀကဳံတုန္း ေခါင္းထဲတခါတည္းလုိက္သြားရမွာ” ဆုိတဲ့ ၀ါက်မ်ဳိး ေျပာလုိ ေရးလုိတဲ့အခါ လဲ နဲ႔ မွားမေရးမိဖုိ႔လုိတယ္။ (သတ္ပုံမွားေရးေနၾကရင္ သြားရမယ့္သူ လမ္းေၾကာင္းေျဖာင့္မွာ မဟုတ္ဘူးေလ။)
ဆုိေတာ့ စာအုပ္ဖတ္တုိင္း (အထူးသျဖင့္ စာလုံးေပါင္းမွန္တဲ့စာအုပ္) ဖတ္တုိင္း လည္း နဲ႔ လဲ ဘယ္လုိသုံးသြားသလဲဆုိတာ လုိက္မွတ္ထားရင္ အဆင္ေျပႏုိင္တယ္။ ေနာက္ဆုိ အမွားေတြနည္းသြားမွာ ျဖစ္တယ္။
ခ်င္ နဲ႔ ျခင္
လုပ္ခ်င္၊ ကုိင္ခ်င္၊ စားခ်င္၊ သြားခ်င္၊ လာခ်င္၊ ေနခ်င္ စသည္ျဖင့္ ဆႏၵပါတဲ့သေဘာကုိသုံးတဲ့အခါ ခ်င္ နဲ႔ ေရးတယ္။
ျခင္ ကေတာ့ ဆင္ျခင္၊ ျခင္ စသည္ျဖင့္ အသံုးေတြအတြက္ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ျခင္ ဟာ နာမ္ ျဖစ္တယ္။ ႀကိယာ အသုံးမရွိဘူး။ ရွိရင္လည္း တျခားစကားလုံးနဲ႔ တြဲသုံးလိမ့္မယ္။ သူ႔ခ်ည္းသက္သက္ ႀကိယာအေနနဲ႔ မသုံးဘူး။
ခ်င္း နဲ႔ ျခင္း
“ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းသည္ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ႏုိင္ပါသည္” ဆုိတာနဲ႔ “ေဆးလိပ္ေသာက္ခ်င္းသည္ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ႏုိင္ ပါသည္” ဆုိတာမွာ ေရွ႕က ၀ါက်က အမွန္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္က ၀ါက်လည္း မွန္တယ္ေျပာရင္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆုိလုိရင္းက လြဲၿပီ။ ေရွ႕က ၀ါက်က ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ က်န္းမာေရးထိခုိက္တယ္လုိ႔ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ ေနာက္က ၀ါက်မွာ စာလုံးေပါင္းမွားေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ ခ်င္း လူမ်ဳိး က်န္းမာေရးထိခုိက္မယ္လုိ႔ ေျပာသလုိျဖစ္ေနတယ္။ က်န္တဲ့လူေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ပဲ ဘာမွ် မျဖစ္ေတာ့သလုိလုိ။
ခ်င္း = ခ်င္းလူမ်ဳိး၊ ခ်င္း = ဂ်င္း ဒီလိုလည္း အသုံးရွိတယ္။ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ခ်င္း၊ အခ်င္းခ်င္း၊ လူခ်င္းလူခ်င္း စသည္ျဖင့္ ႏႈိင္းဖက္ယွဥ္တြဲ ေဖာ္ျပလုိတဲ့အခါမွာလည္း ျခင္း နဲ႔ မွားမေရးမိဖုိ႔လည္း ဂ႐ုစုိက္သင့္တယ္။
ျခင္း ကေတာ့ ျခင္းေတာင္း၊ ျခင္းလုံး၊ ျခင္း စသည္ျဖင့္ နာမ္အသုံးေတြရွိသလုိ ႀကိယာနာမ္အေနနဲ႔လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ဘိန္းရွဴျခင္း၊ ဖဲ႐ုိက္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္ျခင္း စသည္ျဖင့္ စုံစုံလင္လင္ေလ့လာထားရင္ (စကားလုံးမ်ားကုိ ေလ့လာဖုိ႔ေျပာတာ ျဖစ္တယ္၊ အလြန္အကၽြံလုပ္မိေနရင္ ဆင္ျခင္ၾကပါ) ဒီႏွစ္လုံးကုိ မွားစရာ အေၾကာင္းမရွိေတာ့ဘူး။
၎ နဲ႔ လည္းေကာင္း
ဒီျပႆနာကလည္း မေသးလွဘူး။ ေတာ္ေတာ္လြဲတဲ့ျပႆနာ။
၎ ကုိ အေၾကာင္းအရာ၊ ျဖစ္စဥ္၊ လူပုဂၢိဳလ္၊ ပစၥည္းပစၥယ၊ တိရိစၧာန္ စတဲ့ ေျပာခဲ့ၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ေရးခဲ့ၿပီးတဲ့ကိစၥေတြကုိ ျပန္လည္ ၫႊန္ျပရာမွာ သုံးတာျဖစ္တယ္။
ဥပမာ - “သန္းေ႐ႊ၏ အင္တာဗ်ဴးေမးခြန္းအားမႀကိဳက္၍ ႀကိဳင္ႀကိဳင္က စီဒုိးနားေဟာ္တယ္ေရွ႕ လူပုံလယ္တြင္ ပါး႐ုိက္လုိက္သည္။ ၎ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ရဲခ်ဳပ္ခင္ရီမွ တရားလုိျပဳ၍ ႐ုံးေတာ္သုိ႔ ….. ” ဆုိေတာ့ ဒီစာပုိဒ္မွာ ၎ က ေရွ႕က ပါး႐ုိက္တယ္ဆုိတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကုိ ၫႊန္ျပ တယ္။ ဒါကုိ လည္းေကာင္း နဲ႔ သုံးရင္ ေရးရင္ မွားတယ္။
ေနာက္ဥပမာ - “သန္းေ႐ႊဟူေသာ ျမန္မာျပည္မ်ဳိးရင္းေခြးမ်ဳိးကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္း ေနျပည္ေတာ္ၾကက္ေျပးတြင္ ရွားပါးစြာေတြ႕ရ ေလ့ရွိသည္။ ၎ ေခြးမ်ဳိးကုိ ….” ဒီစာပုိဒ္မွာလည္း ၎ က ေရွ႕မွာေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္တဲ့ သန္းေ႐ႊဆုိတဲ့ ေခြးကုိ ျပန္လည္ၫႊန္ျပတာကုိ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။
လည္းေကာင္း ကိုေတာ့ ဒီလုိသုံးတယ္။
“ဗုဒၶဘာသာသည္လည္းေကာင္း ခရစ္ယာန္ဘာသာသည္လည္းေကာင္း အစၥလာမ္ဘာသာသည္ လည္းေကာင္း စသည္ျဖင့္ ကမၻာေပၚ တြင္ထင္ရွားေသာ ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာ (၁၁) ခုကုိ လူသားတုိ႔ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္လွ်က္ ရွိၾကသည္။” ၾကည့္ပါ ဒီ၀ါက်မွာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုကုိ ဆက္ေပးခ်င္တဲ့အခါ လည္းေကာင္း ကုိ သုံးတာျဖစ္တယ္။ ေရွ႕မွာေျပာခဲ့သလုိ ဒါလည္း ပုဒ္ဆက္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ အရပ္သုံးစကားလုံး ေကာ တုိ႔ ေရာ တုိ႔နဲ႔ အသုံးခပ္ဆင္ဆင္တူတယ္။
ဒီမွာ တစ္ခုေျပာခ်င္တာက လည္းေကာင္း နဲ႔ ဆက္ရင္ ( ၊ = ပုဒ္ကေလး ) ခံထားေပးစရာမလုိဘူး။
ခ်ည္း နဲ႔ ႀကီး
ခ်ည္း ဆုိတဲ့ စကားလုံး အဓိပၸါယ္က “ေတာက္ေလွ်ာက္ = အၿမဲတမ္း” ဆုိတဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးက “မွ်သာ = ေလာက္သာ” ဆုိတဲ့ သေဘာအေနနဲ႔လည္း သုံးတတ္တယ္။
ဥပမာ - “ခင္ဗ်ားတုိ႔ခ်ည္းစားမေနၾကနဲ႔ ကေလးေတြလည္းမွ်ေကၽြးဦးမွေပါ့” ဒီ၀ါက်မွာ ႀကီး နဲ႔ ေရးမိရင္မွားတယ္။ ဆုိလုိရင္းကုိ သေဘာ ေပါက္ၾကေပမယ့္ အဓိပၸါယ္ေလးနက္မႈကုိ ခ်င့္ခ်ိန္တဲ့အခါေတာ့ အားနည္းသြားတာေပါ့။
ေနာက္ဥပမာ - “သူတုိ႔ခ်ည္း သြားေနၾကတယ္၊ ငါတုိ႔လည္း တခါတေလေတာ့ သြားခ်င္တာေပါ့” ဒီ၀ါက်မွာေတာ့ ခ်ည္း ကုိ “ေတာက္ေလွ်ာက္ = အၿမဲတမ္း” ဆုိတဲ့ သေဘာနဲ႔သုံးတာျဖစ္တယ္။
ေနာက္ဥပမာ - “ေတာင္အာဖရိကေတာ္လွန္ေရးလည္းၿပီးေရာ ေအအင္န္စီ ေခါင္းေဆာင္ေတြခ်ည္းခ်မ္းသာသြားတယ္ လူထုကေတာ့ ဖြတ္ေက်ာျပာစုပဲ” (ဒါ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ မလုိမုန္းထားေျပာၾကတာပါ။ ဘယ္လုိျဖစ္ျဖစ္ ထားေတာ့) ဒီ၀ါက်မွာေတာ့ ခ်ည္း ကုိ “မွ်သာ = ေလာက္သာ” ဆုိတဲ့ သေဘာနဲ႔သုံးတာျဖစ္တယ္။
ဒီေတာ့ကာ ခ်ည္း အသံုးကုိ သေဘာေပါက္ရင္ ႀကီး နဲ႔ မွားေရးမိစရာ မလုိေတာ့ဘူး။
မွ် နဲ႔ မွ
မွ် ဆုိတာ အေရအတြက္ ပမာဏေတြကုိ ေဖာ္ၫႊန္းတာျဖစ္တယ္။ မွ ဆုိတာကေတာ့ သဒၵါမွာ ထြက္ခြါရာျပ၀ိဘတ္ (ထြက္ခြါတဲ့ ေနရာကုိ ၫႊန္းတဲ့စကားလုံး) လုိ႔ ဘာသာျပန္တယ္။
ဒါကုိ အသုံးမွားေရးေနတာ မၾကာမၾကာေတြ႕ေနရတယ္။
ဥပမာ - “နအဖ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံဆုိတာ တရားမွ်တမႈ ဘယ္ေလာက္မွ်မရွိဘဲနဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ဆန္းက ႏုိင္ငံတကာကုိ ႂကြားလုံး ထုတ္ေနေသးတယ္” နဲ႔ “ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးလုိ႔သာေျပာတယ္ သူ႔မ်က္ႏွာက ေျပာင္စပ္စပ္နဲ႔ ဘယ္လုိမွ်ၾကည့္မေကာင္းဘူး” ဆုိေတာ့ ဒီလုိ ပမာဏ အခ်ိန္အဆကုိၫႊန္းတဲ့ ၀ါက်မ်ဳိးေတြေရးတဲ့အခါမွာ မွ နဲ႔ မွားေရးတာကုိ ေရွာင္ဖုိ႔လုိတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အရပ္သုံး စကားမွာေတာ့ မွ ကုိပဲ အသုံးတြင္က်ယ္ေနၿပီ။ (တတ္ႏုိင္သေလာက္ မွ်သင့္တာေတာ့မွ်ၾကပါ မွသင့္ရင္မွၾကပါလုိ႔။)
ေကာ နဲ႔ ေရာ
ဒါေတာ့ အရပ္သုံးမွာေကာ စာအသုံးမွာ ႏွစ္ခုလုံးကုိ အသုံးတြင္က်ယ္ေနၿပီျဖစ္လုိ႔မုိ႔ အထူးမေျပာေတာ့ ဘူး။
ဥပမာ - “ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေ႐ႊေကာ သူ႔စစ္အုပ္စု ေခါင္းႀကီးပုိင္းတစ္ခုလုံးဟာ တုိင္းျပည္ကုိ ေခ်ာက္ထဲတြန္းခ်ေနတာပဲ”
ေနာက္တစ္မ်ဳိး - “ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေ႐ႊေရာ သူ႔စစ္အုပ္စု ေခါင္းႀကီးပုိင္းတစ္ခုလုံးဟာ တုိင္းျပည္ကုိ ေခ်ာက္ထဲတြန္းခ်ေနတာပဲ” ဘယ္လုိေရးေရး မွားစရာကုိမရွိဘူး။ လူတုိင္းသေဘာေပါက္ၿပီးသားေလ။
အခ်ဳပ္ (စာႂကြင္း)
ကဲ မွားေနတဲ့အမွားေတြကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ျမင္သေလာက္ ပါးပါး သြက္သြက္ ဆတ္ဆတ္ကေလး ေျပာျပလုိက္ပါၿပီ။ ဒါေတြကုိ ဘယ္အဘိဓါန္ ဘယ္ပုံႏွိပ္စာအုပ္ထဲမွာမွ သြားမရွာၾကပါနဲ႔ အတိအက်ေတြ႕လိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေတြ႕ေနက် ျမင္ေနက် မွားေနက်အမွားေတြကုိ ကုိယ့္အႏုမာနနဲ႔ကုိယ္ ဆင္ျခင္ၿပီးေျပာတာျဖစ္တယ္။ တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္ ေတာ္ရမ္းေတြေလွ်ာက္ေျပာ ေလွ်ာက္ေရးတာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ပညာတတ္ ႀကီးေတြသာ ထပ္ျဖည့္ေပးရင္ အားလုံးအတြက္ အက်ဳိးမ်ားမွာျဖစ္တယ္။
ေနာက္ တလြဲေတြးႏုိင္တာတစ္ခုရွိေသးတယ္။ ကင္ဇုိဆုိတဲ့ေကာင္ဟာ ကရင္တစ္မတ္ ရွမ္းတစ္မတ္ ဗမာတ၀က္မုိ႔ ဗမာဖက္လုိက္ၿပီး ဗမာစာ စာလုံးေပါင္းမွားေနတာေတြကုိ အေရးတယူလုပ္ေျပာေနတယ္လုိ႔ေတာ့ မထင္ေစခ်င္ဘူး။ ကင္ဇုိက ဒီစာကုိ ဗမာေတြပဲပုိင္တဲ့စာလုိ႔ မထင္ ဘူး။ ဒါ တစ္တုိင္းျပည္လုံးပုိင္တဲ့စာျဖစ္တယ္လုိ႔ပဲ ခံယူတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္လည္း ဒီစာ ဒီစကားကုိအသုံးခ်ၿပီး သတင္းေတြဖလွယ္ၾက၊ အျမင္ေတြစု စည္းၾက၊ သေဘာထားေတြေတာင္းခံၾက၊ စာအုပ္စာတမ္းေတြ ထုတ္ေ၀ျဖန္ခ်ိၾက လုပ္ေနၾက ကုိင္ေနၾကတာျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ကာ စာေပးသူက စာဖတ္သူၾကားကုိ ေတြ႕ေနက် ျမင္ေနက် စကားလုံး စာလုံးေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပေပးမွသာ အျမင္မေထာက္၊ အျမင္ၾကည္လင္၊ အျမင္ရွင္းလုိ႔ လုိရာလုိ ေၾကာင္းကုိ ေအာင္ေၾကာင္းျဖာျဖာ ေရာက္ႏုိင္ၾကမယ္မဟုတ္ပါလား။
ေနာက္တနည္းကလည္း အမွားၾကာေတာ့ အမွန္ျဖစ္၊ အမွန္ျဖစ္ေတာ့ ေနာင္လာေနာင္သားတုိ႔ ဒီအမွားႀကီးကုိပဲ အမွန္ေတြထင္လုိ႔ အမွား သံသရာႀကီးထဲ နစ္သည္ထက္နစ္ရင္ျဖင့္ဆုိတဲ့ ရင္ေလးဖြယ္ရာအေတြးကမၻာေၾကာင့္ ကေလာင္အဖုံးဖြင့္လုိ႔ ေမာင္ဘုန္းပြင့္ လုပ္လုိက္ရတာျဖစ္ပါ တယ္။
ဒီေတာ့ကာ ဘယ္သူေတြမွားေနသလဲ။ မွားေနသူေတြ ျမန္ျမန္ျပင္ၾကပါ။ အမွားသံသရာ၀ဲၾသဃထဲက လြတ္ကင္းႏုိင္ၾကပါေစ …….
No comments:
Post a Comment