လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္သူမ်ားကြန္ယက္(HRDP) မွ ကိုေစာဗန္ကူးႏွင့္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခ်က္

႐ိုးမ ၃။ ဒီဇင္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၀၈

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီးတြင္ ျပဌာန္းထားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးပါ အခ်က္မ်ားကို ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားစုက ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးအတည္ျပဳခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီး အတည္ျပဳသည့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္သည့္ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ ႏုိင္ငံတခု ျဖစ္လာ၍ အဆိုပါႏွစ္မွာပင္ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီးကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီးသည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀) ရက္ေန႔တြင္ အႏွစ္ (၆၀) ျပည့္ေျမာက္ခဲ့သကဲ့သုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက အဆိုပါ စာတမ္းႀကီးတြင္ ျပဌာန္းထားသည္ အခ်က္ (၃၀) ပါ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို လိုက္နာရန္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္မွာလည္း အႏွစ္ (၆၀) တိုင္ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။

ထိုအႏွစ္ (၆၀) အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အုပ္စိုးသူ အစိုးရအဆက္ဆက္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ား လူ႔အခြင့္အေရးကို နားလည္ၿပီး ဤအခြင့္အေရးေတြကို တကယ္ပဲ ျပည့္ျပည့္ဝဝ ခံစားေနၾကရပါၿပီလား၊ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူလူထု မည္သုိ႔ေသာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါသလဲ စသည္မ်ားကို သိရွိႏိုင္ရန္ ျမန္မာျပည္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို (၄) ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္သူမ်ားကြန္ယက္မွ ကိုေစာဗန္ကူးကို ႐ိုးမ ၃ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၿပီး တင္ျပလိုက္ပါသည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ျမႇင့္တင္သူမ်ားကြန္ယက္(HRDP) စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပံုနဲ႔ ယခု ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အထိ ကိုေစာဗန္ကူး ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေလးေတြကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာျပေပးပါ။

၂၀၀၄ ခုႏွစ္၊ ေမလ (၃၀) ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္မွာ လူငယ္ (၃၅) ဦးနဲ႔အတူ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းေတြကို ေဝငွခဲ့တယ္၊ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္ကုိယ္တိုင္လဲ ဘိုကေလးၿမိဳ႕ေပၚကို သယ္ေဆာင္လာၿပီးေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို စိုက္လိုက္မတ္တပ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္၊ (၈.၈.၀၄) နဲ႔ (၈.၁၅.၀၄)၊ (၃၀.၈.၀၄) ေန႔ေတြမွာ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးေတြကို လူတိုင္းသိရွိႏိုင္ဖို႔ စာရြက္စာတမ္းေတြကို ဘိုကေလးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းနဲ႔ အမာၿမိဳ႕နယ္ခြဲ၊ ဖ်ာပံုၿမိဳ႕နယ္၊ က်ံဳက်ဳိက္ေက်းရြာေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ ေပးေဝခဲ့တယ္။

၂၀၀၅ ဒီဇင္ဘာ (၁၀) ရက္မွာ က်ေနာ္တို႔ အက်ဥ္း႐ုံးၿပီး ဘိုကေလးၿမိဳ႕ မဟာဝိသုဒၵါရာမမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ကို “လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ လူသားအားလံုးအတြက္ ျဖစ္တယ္၊ မင္းနဲ႔ငါ လူျဖစ္တဲ့အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားဆိုၿပီး ေရးထားတဲ့ ကဗ်ာေလးေတြပါတဲ့ စာအုပ္ေတြကို ေက်ာင္းက ကိုယ္ေတာ္ေလးေတြကို ေဝလိုက္တယ္၊ ေနာက္ ၂၀၀၆ မွာ လူ႔အခြင့္အေရးလုပ္ငန္းေတြကို က်ေနာ္တို႔ ကိုျမင့္ေအး၊ ကိုေမာင္ေမာင္ေလး၊ အခု ေထာင္ထဲေရာက္ေနတဲ့သူေတြက ကိုယ့္ေဒသေတြမွာကိုယ္္ ေဆာင္ရြက္ၾကတယ္၊ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ (၁၀) ရက္ေန႔မွာ ဘုိကေလးၿမဳိ႕မွာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ အခမ္းအနားကို ျမန္မာျပည္တျပည္လံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ ဖိတ္ၾကားၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့တယ္၊ (၂၀၀၇) ဒီဇင္ဘာ (၁၀) ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕မွာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ အခမ္းအနားကို က်ေနာ္တို႔ က်င္းပႏိုင္ခဲ့တယ္၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အေျခအေနအမ်ိဳးမ်ိဳးေအာက္မွာ ဒီဇင္ဘာ (၉) ရက္ေန႔ကပဲ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ အႀကိဳေပါ့ေလ က်ေနာ္အပါအဝင္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ျမွင့္တင္သူေတြ စုၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေလး လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာကို ျမန္မာျပည္သူေတြၾကားမွာ နားလည္သေဘာေပါက္လာေအာင္ (HRDP)အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသလဲ၊ အဲဒီအေျခအေနလည္း သိပါရေစခင္ဗ်ာ။

လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြလုပ္ဖို႔ ၂၀၀၇ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၉) ရက္ေန႔မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ခရီးစဥ္ကို ထြက္တယ္၊ ေတာင္ကုတ္၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအာင္၊ စစ္ေတြ၊ သံတြဲၿမိဳ႕ေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးေဆြးေႏြးမႈေတြကို လုပ္ခဲ့တယ္၊ ေတာင္ကုတ္ေဒသမွာေတာ့ ဆားျပင္၊ ထူးေရႊေမာ္၊ ေက်ာ္ကိုင္း၊ ရန္မ်ဳိး အဲဒီဘက္ေတြမွာပါ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။

၂၀၀၇ မတ္လ (၁ရ) ရက္ေန႔မွာ ပဲခူးတိုင္းအေနာက္ျခမ္း ျပည္၊ ဇီးကုန္း၊ နတၱလင္း၊ မင္းလွဘက္ေတြမွာ က်ေနာ္တို႔ သံုးရက္ခရီးနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္၊ အဲေနာက္ April မွာ ကိုျမင့္ေအးတို႔သြားတာ ဟသၤာတမွာ ကိုေမာင္ေမာင္ေလးနဲ႔ ကိုျမင့္လႈိင္တို႔ အ႐ိုက္ခံခဲ့ရတယ္၊ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ က်ေနာ္တို႔လုပ္ငန္းေတြ နည္းနည္းေလး ရပ္ဆိုင္းလိုက္ရတယ္၊ ရပ္ဆိုင္းလိုက္တာက ဒဏ္ရာရတဲ့သူေတြေလာက္ပါပဲ၊ က်န္တဲ့သူေတြက ေမလထဲမွာ ကိုေအာင္ေက်ာ္စိုး၊ ကိုေမာင္ေမာင္ေလးတို႔ ျပည္မွာ (HR)ကိစၥေတြ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ ျပန္လာၿပီးေနာက္မွာ ျပည္ၿမိဳ႕က လူ႔အခြင့္အေရးအင္အားစုအခ်ဳိ႕အဖမ္းခံၾကရတယ္၊ ၂၀၀၇ ဒီဇင္ဘာ (၁၀) ေန႔မွာ ရန္ကုန္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔အခမ္းအနားကုိ က်င္းပႏိုင္ခဲ့တယ္၊ ၾကားကာလေတြမွာက ေဒသႏၱရအတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့သူေတြက လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ လုပ္ေနႏိုင္တယ္ဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္၊ ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လူေတြက နည္းနည္းေတာ့ အားေလ်ာ့သြားတယ္၊ ၂၀၀၈ ေမလေလာက္မွာ လူအင္အားေတြ ေတာ္ေတာ္ ဆုတ္ယုတ္သြားေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကိုျမင့္ေအးတို႔က ေတာ္ေတာ္ေလးကို တြန္းအားေပးလုပ္ရတယ္။

(HRDP)ရဲ႕ ေလးႏွစ္တာကာလအတြင္း လူအခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အဓိက ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါသလဲ။

ေလးႏွစ္တာကာလတြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ယခင္က ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ေလာက္အထိ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ လူေတြက မသိၾကဘူး၊ ေနာက္တခုက ျမန္မာျပည္ထဲမွာရွိတဲ့ လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ရွိပါလားဆိုတာကို ပထမဆံုး သိေအာင္ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းပါ အခ်က္ (၃၀) ကို ျပည္သူေတြသိေအာင္ ေဆြးေႏြး လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့တယ္၊ အဲလို လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံခဲ့ရတာေတြကို မီဒီယာကေသာ္၎၊ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြကေနေသာ္၎ တဆင့္ ကမၻာ့ျပည္သူေတြအထိ သိေအာင္ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တယ္၊ အဲလို လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေျမာက္အမ်ား ရွိခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလ (၂) ရက္နဲ႔ (၃) ရက္ေန႔ေတြမွာ နာဂစ္မုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ခဲ့တယ္၊ အဲဒီမုန္တိုင္းသင့္ ဒုကၡသည္ေတြကို (HRDP)အေနနဲ႔ ဘယ္လိုကူညီမႈေတြ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါသလဲ။

နာဂစ္မုန္တိုင္းခံရေတာ့ (HRDP)အေနနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ကိုျမင့္ေအးက သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္က လူေတြကို ကူညီေတာင္းၿပီး အကူအညီေပးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေတာ္ေတာ္ေလးကို လုပ္ေပးတယ္၊ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဧရာဘက္မွာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ်ာေတြျဖစ္လို႔ လိုအပ္တဲ့ ေဆးဝါးေတြနဲ႔ အိမ္သာ (၅) လံုး ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့တယ္၊ ဘုိကေလးၿမိဳ႕ေပၚမွာေတာ့ အဝတ္အထည္ေတြ ေဝတယ္၊ ေဒးဒရဲၿမိဳ႕နယ္မွာဆိုရင္ အဝီစိတြင္းေတြ တူးတယ္၊ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ဗလာစာအုပ္ ဒါဇင္ (၈၀၀) ေက်ာ္ ေပးေဝခဲ့တယ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ထဲမွ ေက်းရြာတရြာမွာ လိုအပ္ခ်က္အရ လယ္ထြန္စက္ေလး (၁) လံုး ကူညီေပးထားတယ္၊ ယာယီ ကူညီေပးထားတယ္၊ ငပုေတာၿမိဳ႕နယ္ထဲက သဃၤန္းကုန္းနဲ႔ ကညင္ငူေက်းရြာေတြမွာ (HRDP)အေနနဲ႔ လယ္ထြန္စက္ေတြ ေပးလွဴထားတာ ရွိတယ္၊ ဒါေတြအားလံုဟာ ကိုျမင့္ေအးဆီမွာ စာရင္းဇယားနဲ႔တကြ အားလံုးရွိပါတယ္၊ အဲလို ကူညီတာေတြလုပ္ေနရင္းနဲ႔ ကိုျမင့္ေအးဟာ (၈) လပိုင္းမွာ အဖမ္းခံရတာ၊ အဲေတာ့ က်ေနာ္တို႔လုပ္ငန္းေတြ ထိခိုက္လာတဲ့အတြက္ အလုပ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ေအးလာတယ္၊ ကိုယ့္ေဒသမွာေတာ့ လုပ္သင့္တာေတြကို မနားဘဲ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။

အဲဒီလို လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္တာေတြကို အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ဘယ္လိုသေဘာထားခဲ့သလဲ၊ ဘယ္လိုနားလည္ခဲ့သလဲဆိုတာ သိပါရေစ။

၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းေတြ ေဝခဲ့ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ယာယီအားျဖင့္ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတယ္၊ ေျခခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္းတာက သုံးရက္၊ အဲဒီတုန္းက ၿမိဳ႕နယ္မွဴး ဦးကိုကိုႏိုင္လက္ထက္မွာ ဒီဇင္ဘာလ (၅) ရက္ေန႔ည၊ သန္းေခါင္ေက်ာ္ (၂) နာရီမွာ က်ေနာ္တို႔ကို လာၿပီး ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္တယ္၊ ဟိုေရာက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ (၃၉၀) နဲ႔ စြဲတယ္၊ အဲဒီကာလမွာ က်ေနာ္က အဲဒါနဲ႔ ပါဝင္ပတ္သက္မႈမရွိဘူး၊ ေနာက္ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀) ရက္ေန႔ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔မွာပဲ ထပ္အဖမ္းခံရတယ္။ အမာက ရဲတပ္ဖြဲ႔တာဝန္ရွိသူ ကိုတင္ထြန္း၊ ကဒံုကနိရဲစခန္းက စိုးလွေအာင္တို႔က ပုံႏွိပ္အက္ (၁၇) နဲ႔ ဖ်ာပံုအက်ဥ္းေထာင္မွာ လာၿပီး တရားစြဲတယ္၊ (၂၀၀၅) ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၂၂) ရက္ေန႔မွာ က်ေနာ္ ျပန္လြတ္တယ္၊ အဲဒီမွာပဲ ေရွ႕ေနေတြရဲ႕ ေမးျမန္းမႈေတြအရေပါ့ေလ ရဲဝန္ထမ္းေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးကို မသိဘူးဆိုတာ ထင္ရွားလာတယ္ေျပာရမယ္။

ကိုေစာဗန္ကူးေျပာသြားတဲ့အထဲမွာ (HRDP)အဖြဲ႔ဝင္ေတြ ဖမ္းဆီးခံထားရတယ္ဆိုတာပါေတာ့ ဘာအေၾကာင္းနဲ႔ ဖမ္းတာလဲ၊ ဘယ္ႏွေယာက္ အဖမ္းခံရသလဲ၊ သူတို႔ကို အခု ဘယ္လိုစီရင္ခ်က္မ်ဳိးေတြ ခ်မွတ္ခံထားရတယ္ဆိုတာလဲ ေျပာျပပါဦး။

လက္ရွိအေျခအေနမွာ အဖမ္းခံထားရတာ (၂၇) ဦးကေန (၃၅) ဦး အထိ ရွိေနပါတယ္၊ ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံရသူေတြကေတာ့ အျမင့္ဆံုးျပစ္ဒဏ္က တကၽြန္းနဲ႔ (၈) ႏွစ္နဲ႔ အနည္းဆံုးက (၈) ႏွစ္အထိ ရွိပါတယ္၊ သူတို႔ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့အခါက်ေတာ့ (၁၇-၁)၊ (၁၃-၁) ေဖာက္ခြဲေရးပုဒ္မေတြနဲ႔ အဖမ္းခံရတယ္၊ ဒါဟာ အင္မတန္မွ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတယ္။ သူတို႔ေျပာေနတဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီကို သြားေနတယ္ဆိုရင္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ပန္းနဲ႔ေခါင္းလိုပဲ ခြဲလို႔မရတဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို လူေတြသိေအာင္လုပ္တာ ေဖာက္ခြဲေရးမွမဟုတ္တာ၊ သူတို႔က ေဖာက္ခြဲေရးအျမင္ေတြနဲ႔ ဒီလို စြပ္စြဲတယ္လို႔ပဲ ေျပာရမွာပဲ။

ဒီလူေတြဟာ က်ေနာ္တို႔နဲ႔အတူ သြားလာေနတာမွာ က်ေနာ္တုိ႔အျမင္၊ အသိ၊ အေတြ႔ သူတို႔အားလံုးဟာ အလြန္သုခုမဆန္တယ္၊ အၾကမ္းဖက္ကိစၥကို ဘယ္ေတာ့မွ ထည့္ေတာင္မစဥ္းစားမိၾကဘူး။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြဟာ အာဏာရရွိေရးမဟုတ္ဘူး၊ အာဏာျဖဳတ္ခ်ေရးမဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တို႔က လူ႔အခြင့္အေရးသိေအာင္၊ လူ႔အခြင့္အေရးသိလာရင္ လူတိုင္းလူတိုင္း အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ ရွိလာေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ေဆာင္ရြက္တာ၊ နဂိုက ေျပာခဲ့ၿပီးသား၊ ခင္ဗ်ားတို႔အာဏာကို ထိပါးခ်င္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးလုပ္တာမဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ဟာ ပါတီအင္အားစုလဲမဟုတ္ဘူး၊ ဘာကိုစုိးရိမ္တာလဲ၊ က်ေနာ္တို႔က လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာကို မႏွစ္သက္လို႔လားလို႔ ေမးရမလိုျဖစ္ေနၿပီ။

လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာကို အမ်ားျပည္သူက ဘယ္ေလာက္ထိ နားလည္ထားသလဲ၊(HRDP)အေနနဲ႔ေရာ ေရွ႕ဆက္ ဘာလုပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ထားပါသလဲ။

အခု က်ေနာ္တို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေဆြးေႏြးပြဲေလး လုပ္တယ္၊ ဒီလုိလုပ္တဲ့အခါမွာ မိမိေဒသအတြင္းမွသည္ တႏိုင္ငံလံုးအေနအထားအထိ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆိုတာရယ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကို လူတိုင္းနားလည္ဖို႔ဆိုတာ နည္းနည္းလိုေသးတယ္၊ ျမန္မာတျပည္လံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနတာ ရွိတယ္၊ အရင္ဆံုး က်ေနာ္တုိ႔က ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္လည္ေဝဖန္ေစာေၾကာဖို႔ လိုမယ္၊ ယခင္ကထက္ပိုၿပီးသိေအာင္ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔လာေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ရမယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ တဖက္က လုပ္ရပ္ေတြက ျပင္းထန္လြန္းတယ္၊ ၾကမ္းတမ္းရက္စက္လြန္းတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကိုင္စြဲထားတဲ့အတိုင္း ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ႔ လူတိုင္းက လူ႔အခြင့္အေရးကို သိလာၿပီး အဲဒီအျမင္ေတြနဲ႔ လူ႔ခြင့္အေရးကို တိုက္ယူဖို႔ကို ႀကိဳးစားသြားမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို အဓိကထား ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။